Het is misschien niet ongewoon in nieuw samengestelde gezinnen, maar zo zit het niet bij ons. Toch kreeg ik vier oma’s. Zomaar, cadeau.
Er waren natuurlijk de moeders van mijn ouders. De mama van mijn mama heb ik nooit gekend. De mama van mijn papa, Moemoe, wel. Elke twee weken was het grote familiebijeenkomst bij haar, ik herinner me appelcake en soep met balletjes.
En dan waren er twee groottantes. De twee jongste zussen van mijn oma. Die twee waren nooit getrouwd geweest, en leefden nog steeds in het huis van hun ouders. Toen mijn moeder aan het uitkijken was naar een crèche voor mij, was de oudste net gepensioneerd na meer dan 40 jaar als verpleegster en vroedvrouw. De andere (7 jaar jonger), werkte van thuis uit, verkocht wat er in de serres groeide.
Hoe dat precies ging, weet ik niet, maar zij werden mijn crèche. En daarna mijn woensdagnamiddag. En toen ik ging studeren, en later werken, mijn zondagse bezoekje.
En hoewel we met drieën waren thuis, was ik op die momenten enig kind. Een geweldig kind, een kind dat niet veel verkeerd kon doen. Waarvoor ze de mooiste nectarines opzij hielden, en die zalige witte manons uit de pralinedozen. Die hun dag beter maakte, door eens te bellen of langs te komen.
Mijn twee extra oma’s.
Ze zijn er allebei niet meer, en ik mis ze. De jongste, Tante Nelly (of ‘Ta li’ in kindertaal), zou vandaag 95 jaar geworden zijn.
Mijn gedachten zaten in het vroeger vandaag, en bij alles wat ik van hen heb geleerd.
Een kleine bloemlezing uit de lange lijst ‘wat ik leerde van Tante Nelly en Tante Renée’:
- Wat je zelf doet, doe je meestal beter
Het mag duidelijk zijn: ten huize groottantes werd er veel zelf gedaan. Tante Nelly breide zelf de gilets (of: ‘golfkes’), stopte de kousen. Ze maakte elk jaar de lekkerste confituur en haar witloof met hesp in kaassaus is nog steeds mijn grote streven. Ik werd groot op haar wafels en haar zelf gesneden steaks (ze bestelden een halve koe en versneden deze zelf) en legendarische Provençaalse saus.
- Je scholing bepaalt niet wie je bent en wat je kan
Tante Renée had het geluk te mogen gaan studeren (en met onderscheiding af te studeren in 1937). Tante Nelly, als nakomertje, werd dat niet gegund: zij moest thuisblijven en voor haar ouders zorgen. Maar hoewel ze op haar 14de de schoolbanken verliet, sprak ze naast Nederlands (ze vertikte het dialect te spreken tegen mij), vloeiend Frans en een mondje Engels. Je moest haar niets wijsmaken. In geen enkele taal.
- Wees blij met wat je hebt
Ze hadden het niet breed, die tantes van me. Maar dat hoefde ook niet. Ze prezen zich gelukkig. Gelukkig dat ze in dat huis konden wonen. Gelukkig dat ze vier diepvriezers vol eten hadden (ze waren 18 en 25 toen WOII uitbrak).
Oh ja, ze konden ook een stevig zaagje spannen, dat ga ik niet ontkennen. Over de presentatrice die iets lelijks aanhad, en die alweer aan het ‘mompelen’ was. Over al die familie die niet vaak genoeg langskwam. Over de tuinman die de struiken verkeerd had gesnoeid. Ach ja…
- Soms moet je Elsa-gewijs ‘let it go’
In dat huis leek de tijd stil te staan. De keuken had geen dampkap, en geen warm water. Afwassen deden ze in twee teiltjes die ze vulden met gekookt water. In de kelder zat de ‘voorraad’ – kruiden, thee, koffie, plastieken zakjes. Je weet wel… voor als de oorlog opnieuw uitbreekt. Nooit werd er iets weggegooid. Die oude traploper? Misschien kan die nog dienst doen. Vaders schoenen uit 1954? Vielen in stofflarden uit elkaar toen ik ze ontdekte.
We deden wel eens pogingen om meer te weten te komen over hun leven. Maar dan leek er niets ‘noemenswaardig’ gebeurd te zijn tussen 1945 en de jaren ’80, toen hun schat geboren werd.
- Je hebt geen directe bloedband nodig om iemand onvoorwaardelijk graag te zien.
Gelukkige verjaardag, Tante Nelly.
